Оралдық заңгер, облыстық қоғамдық кеңестің және мемқызмет әдеп кеңесінің мүшесі, «Әділдік жолы» РҚБ-ның БҚО бойынша филиал басшысы Бауыржан Ахметжан Қазақстанның Қаржы министрі Е.Жамаубаевқа әлеуметтік желіде ашық хат жолдады.
– Шетелден, әсіресе АҚШ, Грузия, БАӘ, Оңтүстік Корея және тағы басқа елдерден 2022 жылдың 1 қыркүйегінен бері уақытта сатып алынып, Қазақстанға әкелінген, құрастырылғанына 3 жылдан асқан (2021 ж. дейін) жеңіл автокөліктер үшін алғашқы тіркеу сомасы, кәдеге жарату алымы, кеден бажы толық алына ма? Әлде азайтыла ма? Шетелден сатып алынған транспорттық құралдарды Қазақстанда ресми тіркеу алым-салымдардың сомасын азайту мәселесін қарастырдыңыз ба? Бұл туралы Мәжіліс депутаттарынан тиісті сауал, сұрау түсті ме? – деген сауал жолдады Бауыржан Ахметжан.
Соңғы жылдары АҚШ, Грузия, Армения, БАӘ, Оңтүстік Корея сияқты елдерден жеңіл автокөлік сатып алу үрдіс алды. Себеп – алыс және жақын елдердегі көлік құралдарының бағасы арзан және сапасы өте жақсы. Екіншіден, Қазақстандағы көліктер ескіре бастады, әрі ресми автосалондарда көлік жетіспейді, бағасы тым қымбат. Бірақ шетелден әкелінген көліктерге мемлекеттік тіркеу қымбат.
Бауыржан Ахметжан есептеуінше, Грузиядан 15 000 $ (шартта 11405 $, ҰБ ставкасы: 1 АҚШ $ – 479,06 теңге) сатып алынған 2019 жылғы көлемі 2,5, Toyota RAV4 кроссоверін тіркеу төмендегідей:
1. Алғашқы тіркеу – 1 725 000 теңге
2. Кәдеге жарату алымы – 862 500 теңге
3. Кеден бажы 15% (көлік құнынан) немесе 2250 $ = 819 552 теңге
4. Қосымша құн салығы 12% (көлік құнынан) не 1800 $ = 756 472 теңге
5. Көліктің қауіпсіздігі туралы сертификат – 47 500 теңге
6. Брокер қызметі – 60 000 теңге
7. Уақытша сақтау қоймасы – 15 000 теңге
8. Кеден алымы – 20 700 теңге.
Сонда ресми тіркеу үшін көліктің құны 4 306 724 теңгеге шығады. Яғни, тіркеу көлік құнының 60% құрайды. Сондай-ақ, Грузияға бару-келу, яғни жол шығынына кем дегенде 150 000 теңге қажет етеді. Грузияда офис ашып, көлік құжаттарын дайындайтын қазақ жігіттері қызметіне 500$ алады екен. Бірақ, бұл шетелдік көліктердің бағасы Қазақстанда ресми тіркелгеннен кейін де елдегі дәл осындай көліктерден әлдеқайда арзанға шығады.
– Былтырғы 1 қыркүйекте Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында шетелдерден әкелінген автокөліктерді заңдастыру мақсатында утилизация және алғашқы тіркеу үшін төленетін қаржы көлемін 200-250 мың теңгеден асырмай, бәріне бірдей және бір реттік алым алуды ұсынған болатын. 2023 жылдың 1 қаңтары мен 1 шілдесі арасында ІІМ-нің ақпаратына сай, елімізде 196 мың автокөлік заңдастырылды. Әйтсе де ағымдағы жылы да ел аумағына шетелден бірнеше ондаған мың автокөлік кіргізілді, олардың да көбісі транзиттік номерлермен жүр. 2023 жылғы 21 қазанда Қаржы министрлігі «Қазақстан ЕАЭО кеден баждарын бөлу әдістемесін қайта қарауды жақтайды» атты релиз берді. Сауда және интеграция министрлігіне сенсек, әрбір мемлекет үшін кедендік әкелу баждарының сомаларын бөлу нормативтері:
Қазақстан – 6,955%,
Қырғызстан – 1,9%,
Армения – 1,22%,
Беларусь – 4,86%,
Ресей – 85,065% мөлшерінде белгіленген.
Яғни, жоғарыда келтірген Toyota RAV4 көлігін Қазақстандық есепке қойғандағы төлемдердің тек 6,9 пайызы еліміздің бюджетіне тиеді екен. Ал, кәдеге жарату алымының не үшін және қалай пайдаланатыны туралы тіпті түсініксіз. Бұл, әсіресе жағдайы қиын, жұмыссыздық көп, жалақы төмен, доллардың бағасы шарықтап, теңгеміз құлдырап тұрғанда, азық-түлік пен тауарлардың бағасы аса қымбат уақытта халықтың қалтасына соғады. Халықты қанау деген осы емес пе? – дейді қоғам белсендісі Бауыржан Ахметжан.
sarapshy.info