Жоғары аудиторлық палата (ЖАП) көлеңкелі экономикаға қарсы іс-қимыл жөніндегі мемлекет саясатының тиімділігін бағалауға арналған мемлекеттік аудитті аяқтады. Аудит нәтижелері ЖАП төрағасы Әлихан Смайыловтың жетекшілігімен өткен отырыста қаралды.
Ведомствоның баспасөз қызметінің мәліметі бойынша, 2017 жылы көлеңкелі экономиканың ЖІӨ-дегі үлесі 28,8%-дан 2023 жылы 17,5%-ға дейін қысқарғанына қарамастан, мемлекеттік саясатты іске асыруда маңызды проблемалар бар. Қазақстан Экономикалық ынтымақтастық пен даму ұйымы елдеріне тән 15% көрсеткішке қол жеткізуді мақсат етіп отыр.
«Қазақстан көлеңкелі экономиканың үлесін жалпы ішкі өнімде 15%-ға дейін төмендетуді мақсат етіп отыр, бұл әлемнің дамыған елдеріне тән деңгейге сәйкес келеді», — делінген хабарламада.
Аудиторлардың мәліметі бойынша, бұл саладағы негізгі кедергі – үйлестіру жұмыстарын жүргізетін біртұтас органның болмауы. Бұған дейін бұл функцияны Қаржылық мониторинг агенттігі (ҚМА) атқарған. Бірақ кейін ол міндет ведомствоның құзіретінен шығарылған.
«Мемлекеттік органдар үйлесімді жұмыс істемейді. Кешенді жоспарлар көлеңкелі экономиканы төмендетуге жеткілікті деңгейде бағытталмаған. Іс-шаралар пысықталмаған, кейбіреулері іс жүзінде орындалмай бақылаудан алынады. Олардың көлеңкелі экономиканың төмендеуіне тигізетін әсеріне бағалау жүргізілмейді. Аудит елімізде жасырын айналым көлемі едәуір екенін көрсетті», — деген мәлімдеме жасады Жоғары аудиторлық палатаның төрағасы Әлихан Смайылов.
Аудит деректеріне сәйкес, Қазақстанда жұмыс істеген еңбек мигранттарының ресми түрде тапқан табыстары мен шетелге аударған ақшалары арасында айтарлықтай айырмашылық бар.
«Мемлекеттік кірістер комитетінің деректері бойынша Орталық Азияның үш елінің азаматтары Қазақстанда үш жыл ішінде 136 млрд теңге табыс тапқан. Алайда Ұлттық Банктің ақпараты бойынша осы уақыт ішінде олар өз елдеріне жалпы 1 трлн теңге аударған. Яғни, «көлеңкелі» тауарлар немесе көрсетілетін қызметтер болу ықтималдығы жоғары», — делінген хабарламада.
Аудит нәтижелері бойынша барлығы 74 миллиард теңге көлемінде бюджет шығындары, 18 рәсімдік бұзушылық, 23 жүйелік кемшілік анықталған.
Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін ЖАП көлеңкелі көлік импорты салдарынан бюджетке 71 миллиард теңге шығын келетінін хабарлаған еді.
Сурет: Freepik