Жоғары аудиторлық палата 2025-2027 жылдарға арналған бюджет шығыстарын жоспарлаудағы кемшіліктерді анықтады.
Мәжілісте «2025-2027 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Заң жобасының таныстырылымы өтті.
ҚР Жоғары аудиторлық палата мүшесі Ардақ Теңгебаев аталған заң жобасына Жоғары аудиторлық палатаның тиісті қорытындысын ұсынды.
Мұқият жүргізілген талдау шеңберінде мынадай бағыттар қаралған:
- Халық денсаулығын сақтау
- «Жайлы мектеп» және «Қолжетімді Интернет» ұлттық жобалары
- Республикалық автожолдар салу және реконструкциялау
- ТЖ алдын алу және жою
Жоғары аудиторлық палатаның мәліметіне сүйенсек, ТМККК желісі бойынша дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдарға қажеттілікті қалыптастыру кезінде қолда бар қалдық ескерілмеген. Бұл шамамен 2 млрд теңге сомасында артық жоспарлауды көрсетеді. Жалпы қажеттілікті есептеудің бірыңғай әдістемесі жоқ.
«Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында 2025 жылға жоспарланған 152 мектеп бойынша кемшіліктер мен мәселелер анықталды. Іс жүзінде білім ошақтарының құрылысы әлі басталмаған, өйткені жобалау-сметалық құжаттар толық бекітілмеген. Конкурстық рәсімдер толық аяқталмай отыр. Сонымен қатар барлық объектілерге жер бөлінбеген. Бірінші кезеңдегі мектептерде де осындай проблемалар бар.
«Қолжетімді Интернет» ұлттық жобасының кейбір тармақтарын орындауда оның өзектілігіне талдау жүргізілмеген. Мәселен, Цифрлық даму министрлігінің бюджеттік бағдарламасы бойынша интернет жылдамдығы кемінде 20 Мбит/с болатын МЖӘ жобаларын іске асыру көзделген. Бұл ретте Ұлттық жоба бойынша азаматтарды кемінде 100 Мбит/с жылдамдықтағы интернетке қосумен қамтамасыз ету жоспарланып отыр. Бұндай сәйкессіздік жоспарланған көрсеткіштерге қол жеткізуге әсер етуі мүмкін.
Жоғары аудиторлық палатаның бағалауына сәйкес мемлекеттік кепілдікпен берілетін қарыздар есебінен республикалық автожолдар салу және реконструкциялау жобаларының басымдылығы тікелей және жанама әлеуметтік-экономикалық әсерді бағалауды ескере отырып айқындалуы тиіс. Алайда бүгінде мұндай ақпарат жоқ. Сонымен қатар бекітіліп қойған жобаларды іске асыру мерзімінің кешіктірілуі байқалады. Яғни, орташа нормативтік ұзақтығы 3 жыл бола тұра, құрылыс іс жүзінде 5-6 жылға созылады.
ТЖ алдын алу және жою саласында негізгі проблемалардың бірі – орман мекемелері мен басқа да бейінді ұйымдарды материалдық-техникалық жарақтандыру деңгейінің төмендігі. 2025-2027 жылдарға арналған бюджет жобасында мәселені қаржы лизингі механизмі арқылы шешу ұсынылған. Алайда ол бюджет заңнамасымен тікелей реттелмеген. Бұл бюджет қаражатын заңсыз пайдалану қаупін тудырады.
«Жалпы 4,6 трлн теңгені қамти отырып, талдау қорытындысы бойынша 117 млрд теңгені қайта бөлу, 12,2 млрд теңгені қосымша қарастыру, 3 млрд теңгені оңтайландыру ұсынылады», – деп мәлімдеді Жоғары аудиторлық палатадан.
Сурет: freepik.com