Қазақстандағы ірі уран өндіруші «Қазатомөнеркәсіп» компаниясы Ресейдің «Росатом» компаниясына тиесілі кейбір уран кен орнындағы үлестерді Қытай компанияларына сатып жатыр.
Ресейдің «Росатом» корпорациясына тиесілі «Ураниум Уан Груп» компаниясы Түркістан облысындағы «Заречное» кен орнындағы 49,979% үлесін SNURDC Astana Mining Company Limited компаниясына сатты. Бұл компанияның түпкі иесі – Қытайдың ядролық уран ресурстарын дамыту жөніндегі мемлекеттік корпорация.
Сонымен қатар, «Қазатомөнеркәсіп» мәлімдеуінше, «Ураниум Уан Груп» акционерлік қоғамы Қызылорда облысындағы Солтүстік Хорасанда уран өндіретін «Хорасан-U» бірлескен кәсіпорнындағы 30% үлесін China Uranium Development Company Limited компаниясына сатпақ. Бұл компанияның түпкі иесі – Қытайдың атом энергиясы жөніндегі бас корпорациясы.
- 2024 жылдың басында «Заречное» кен орнындағы уран қоры шамамен 3,5 мың тонна болды.
- Қызылорда облысының Жаңақорған ауданындағы «Хорасан-1» учаскесінде орналасқан бұл кен орнындағы уран қоры биыл 33 мың тонна деп бағаланған.
Осы тұста сарапшы Нұрлан Жұмағұлов бірлескен кәсіпорындағы үлесті сатып алу – кен орындарына иелік ету дегенді білдірмейді дейді. «Қазатомөнеркәсіптің» аталған кәсіпорындардағы үлесі өзгеріссіз қалады: «Хорасан-U» ЖШС мен «Қызылқұм» ЖШС-де – 50%.
«Бірлескен кәсіпорындардың қызметі Қазақстан заңнамасымен реттеледі, ал шетелдік серіктестер бірқатар міндеттемелерді өз мойнына алады. Ең алдымен, олар кен орындарын жою және қоршаған ортаны қалпына келтіру бойынша қатаң экологиялық стандарттар мен ережелерді сақтауға міндетті. Айта кетсек, «Заречное» кен орнында небәрі 3,5 мың тонна уран қоры бар, оны игеру 3-5 жыл уақытты қажет етеді. 2028 жылы қолданыстағы келісімшарт мерзімі аяқталады, ал жерді қалпына келтіру және активтерді жою кезеңі басталады» – деді Energy Monitor сарапшысы Жұмағұлов.
«Қазатомөнеркәсіп» бас директоры Мейіржан Юсупов қыркүйекте Financial Times-ке берген сұхбатында Ресейге Украинадағы қақтығысқа байланысты енгізілген санкциялар Қазақстан уранын Батысқа сатуды қиындатқанын айтты», — деп жазды Reuters агенттігі.
«Қазатомөнеркәсіп» компаниясы әлемдегі бастапқы уран өндірісінің 20%-ын қамтамасыз етіп отырғанымен, уранды өңдеу бойынша артта қалып келеді.
Сурет: kazatomprom.kz