Былтыр Қазақстанда 47 құқық қорғау қызметкері азаптау ісі үшін сотталды. Бұл жағдайлар өткен үш жылмен салыстырғанда көп. Бұл жөнінде Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Артур Ластаев айтты.
Жалпы соңғы бес жылда 162 лауазымды тұлға қылмыстық жауапкершілікке тартылған. Қазіргі уақытта қылмыстық-атқару жүйесінің 79 мекемесінде 38 мыңнан астам сотталушы жазасын өтеп жатыр. Медициналық көмек алатын сотталғандардың саны екі есеге артқан. Атап айтқанда, стационарлық емделу көрсеткіші бес есеге өсіп отыр.
«Қабылданған шаралардың нәтижесінде азаптау оқиғаларының тіркелуі төмендеді. 2023 жылы 50%-ға (920-дан 462-ге), 2024 жылдың сегіз айында 21%-ға (315-тен 219-ға) төмендегені байқалды. Соңғы бес жыл көлемінде жыл сайын 600-700 өтініш тіркеліп отыр. Азаптауды болдырмау мақсатында барлық түзеу мекемелері бейнекамералармен жабдықталды. Қазір камера саны 45 мыңнан асады. Сондай-ақ шағымды тіркеу терминалдары орнатылды. Нәтижесінде сотталғандар сот және қадағалау органдарымен тікелей байланыса алады. Бұл түрме әкімшілігі тарапынан цензураны жояды. Бүгінде азаптау жазасы 12 жылға бас бостандығынан айыруға дейін өзгерді. Мұндай қылмыс жасағандарға татуласу, шартты түрде босату, рақымшылық жасау қолданылмайды», – дейді Артур Ластаев.
Айтып өтелік, 1998 жылы Қазақстан азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын қарым-қатынас пен жазалау түрлеріне қарсы конвенцияны ратификациялады. Кейіннен Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіні қоса алғанда, басқа да бірқатар құжаттар қабылданды.
Осы уақыт ішінде Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне «Азаптау» жеке қылмыстық әрекеті енгізіліп, қатыгездік үшін қылмыстық жауапкершілік белгіленді. Азаптау үшін бас бостандығынан айыру түріндегі жаза 12 жылға дейін ұзарды.
Сонымен қатар азаптау ісін тергеу тек прокуратураның құзыретіне берілді. Ыстамбұл хаттамасының қағидаттарына сәйкес азаптауды тергеу әдістемесі әзірленді.
Сурет: gov.kz