Мемлекеттік аудиторлар ғылымды дамытуға бөлінген бюджеттің қаншалықты тиімді пайдаланылатынын тексерді. Аудит нәтижелері Жоғары аудиторлық палатаның отырысында қаралды.
Белгілі болғаны, ғылымды қаржыландыру көлемінің 219 млрд теңгеге дейін өсуіне қарамастан, ғылыми зерттеулер мен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға (ҒЗТКЖ) жұмсалатын шығындардың үлесі төмен. Осы жерде аудиторлар қолданбалы ғылыми әзірлемелер енгізуді жандандырып, оларды экономиканың нақты секторының сұраныстарына бейімдеу қажеттігіне де назар аударған.
Сонымен қатар бағдарламалық құжаттарда белгіленген ғылым саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі мақсаттары Ғылым және жоғары білім министрлігінің даму жоспарында толық көрініс таппаған. Ғылым комитеті мен салалық мемлекеттік органдар арасында тиісті өзара іс-қимылдың жоқ екені де байқалады, бұл ғылыми әзірлемелерді сапалы енгізуде тәуекелдер туындатады.
Ұлттық ғылыми кеңестердің (ҰҒК) жұмысында қосымша назар аударуды қажет ететін факторлар анықталды. Кеңестердің жекелеген мүшелері бір мезгілде бірнеше қаржыландырылатын жобаға қатысқан.
«Сонымен бірге ғылыми кеңес мүшелерінің сараптамалық қорытындыларды есепке алмай қабылдаған шешімдері үшін, бұзушылықтары бар жобаларды мақұлдағаны үшін, сондай-ақ өздері бұрын мақұлдаған жобаларды қаржыландыруды тоқтатқаны үшін жауапкершілік белгіленбеген», — деп атап өтті аудиторлар.
Ғылыми конкурстарды айтарлықтай кешіктіріп жариялау, кейбір жағдайларда 500 күннен артық кешіктіру фактілері тіркелген. Ғылыми-техникалық сараптама рәсімдерінің мерзімдері сақталмайды.
Қаражаттың пайдаланылуын және нәтижелерге қол жеткізілуін бақылауды қамтамасыз етуге арналған ғылыми жобалардың мониторингі айтарлықтай нәтиже бермейді. Ескертулер, пысықтау бойынша ұсынымдар немесе жекелеген кемшіліктері болса да, жобалар одан әрі қаржыландырылып отырған.
«Ғылым қорын коммерцияландыру жобаларын іске асыруда да кемшіліктер бар. Аяқталған 42 жоба жоспарлы сату көлеміне жетпеген, ал 8 жоба бойынша мүлде өнім шығарылмаған. Сонымен қатар жетекші жоғары оқу орындарының жанынан инжинирингтік орталықтар мен технопарктер ашуда қаражатты мақсатқа сай пайдаланбау және сатып алу құнын арттыру фактілері анықталды», — деп жазды Жоғары аудиторлық палатаның баспасөз қызметі.
Мемлекеттік аудит қорытындысы бойынша барлығы 1,7 млрд теңге қаржылық бұзушылықтар анықталып отыр. 24,2 млрд теңге тиімсіз жоспарланып, 42,5 млрд теңге тиімсіз пайдаланылған.
Фото: Жоғары аудиторлық палата
