Каспий теңізінде итбалық өліміне байланысты әлі де талдау жұмысы жүргізіліп жатыр. «ECOJER»қауымдастығының Маңғыстау облысындағы өңірлік экологиялық кеңесінің төрағасы, экология және табиғи ресурстар министрлігі қоғамдық кеңесінің мүшесі Әділбек Қозыбақов осыған байланысты шығынды есептеген.
Lada басылымы Жайық-Каспий балық шаруашылығы облысаралық бассейндік инспекциясының дерегіне сүйене отырып, қазіргі уақытта су жануарының өлімі туралы дерек тіркелмегенін жазды.
Сарапшы Әділбек Қозыбақов шығын өте орасан екенін екенін ашық айтты. Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығына сай бір итбалық ұшасының бағасы 193 айлық есептік көрсеткіш көлемінде, нақты айтсақ, 712 556 теңге. Қозыбақов осыны 2 мыңға көбейткенде, итбалықтардың құны 1 425 112 000 теңге деп бағаланатынын атап өтті.
Ауыл шаруашылығы министрлігі Маңғыстау облысының Түпқараған ауданында 24 қазан мен 13 қараша аралығы 1 034 итбалық табылғанын хабарлаған. Министрлік мамандардың олардың қырылу себебін әзірше тап басып айта алмайтынын мәлімдеген. Болжамның бірі – су астындағы жер сілкінісі салдарынан теңізге тараған табиғи газ уыты себеп болуы мүмкін делінген.
Экология министрлігінің өкілдері адами факторлар да әсер етіп отырғанын жоққа шығармады. Жануарлар денесінен теңізде құрылған торлардың жарақаттаған іздері байқалғанына назар аудару керектігі айтылды. Бірақ Каспиге жақын орналасқан ауылдарда тұратын балықшылар министрлік мамандарының болжамы біржақты екенін сынға алып, наразылық білдірген.
Астанадағы ветеринария жөніндегі ұлттық референттік орталық пастереллез, құс тұмауы, жыртқыш оба, сальмонеллез және листериоз белгілері табылмағанын растады.
Итбалық ағзасынан бөлек, су сынамалары да зерттеліп жатыр. АШМ зерттеу жұмысы 3-4 ай бойы жүргізілетінін қаперге салды.
Одан кейін жарияланған ақпараттарға үңілсек, Жайық-Каспий балық шаруашылығы облысаралық бассейндік инспекциясы 24 қазан мен 18 қараша аралығында 1 155 өлі итбалық тіркелгенін хабарлаған.
Комиссия 18 қараша күні Маңғыстау облысының жағалау сызығы – Құлалы, Морской, Подгорный, Новый аралдары мен Қаражанбас, Қаламқас аудандарының үстінен ұшып өтті. Осы аумақты зерттеу нәтижесінде тағы 834 итбалық өлексесі табылды. Барлық өлексенің ыдырап кеткені анықталды. Сонда 1 989 итбалықтың жағалауға шығып қалғаны анықталды.
«ECOJER» қауымдастығының Маңғыстау облысындағы өңрілік экологиялық кеңесінің төрағасы Әділбек Қозыбақов 2020 жылы Қызыл кітапқа енгенін, соған байланысты тіпті бір итбалық өлсе де, қылмыстық іс қозғалуы керек екенін айтқан. Ол тәуелсіз сарапшыларды шақырып, теңіздегі компаниялардың жұмысын тексеруді ұсынды.
2000 жылдан бері жыл сайын итбалықтардың жаппай қырылуына қатысты дерек тіркеліп отырады. Содан бері 10 мыңға жуық жануар созылмалы токсикоздан өлгені дәлелденген.
Нұртай Алтайұлы
Сурет: pixabay.com
sarapshy.info