Қазақстандағы «Alatau City Bank» АҚ (Jusan Bank) қаржы есебіне байланысты дау-дамай өршіп келеді.
2024 жылы Мәскеудің арбитраждық соты First Heartland Jusan Bank-ті ресейлік «Регион-Строй» компаниясының пайдасына 4,4 млрд рубль (шамамен 22 млрд теңге) көлеміндегі қаражатты өндіріп беруге міндеттейтін шешім шығарған. Алайда 2024 жылға арналған қаржы есебінде банк қарызының бар екенін көрсетпеген.
Ernst & Young: үлкен төрттіктің беделіне дақ түсті ме?
Банктің аудитін жүргізген Ernst & Young (EY) компаниясы 2025 жылы 31 наурызда қаржылық есептілікті растап, банк қызметін сенімді және ашық деп бағалаған. Алайда есепте заңды күшіне енген сот шешімі мен тиісті қаржылық міндеттеме көрініс таппаған. Бұл халықаралық қаржылық есеп стандарттарына (МСФО 37) тікелей қайшы.
Ал EY өз қорытындысында: «Банк тарапынан елеулі сот даулары жоқ» деп мәлімдеген. Бірақ ресейлік соттың шешімі 2024 жылы күшіне енген.
«Регион-Строй» уәжі бойынша EY бұл жағдайды тексерудің ең қарапайым жолы — Ресейдің арбитраждық сот сайтында ашық қолжетімді ақпаратты қарап шығу арқылы анықтай алатын еді. Бірақ компания аудиторы бұған көз жұма қарап, банк пен реттеушілерге қате ақпарат берген.
Соның нәтижесінде банктің 2024 жылғы таза пайдасы 14,2%-ға артық, ал капиталы $50 млн-ға жоғары көрсетілген. Бұл деректер банктің нақты жадғайы туралы ақпараттың бұрмалануына, Kaspi.kz акционері Вячеслав Кимнің Jusan Bank-ті сатып алу мәмілесінің мақұлдануына себеп болған.
Банкроттық басталды: Jusan Bank ресейлік соттың бақылауында
26 мамыр күні «Регион-Строй» компаниясы Jusan Bank-ті банкрот деп тану туралы ресми талапарыз беріп, оны Мәскеу арбитраждық соты қабылдады. Бұл автоматты түрде банкке қатысты бақылау режимін енгізіп, соңғы үш жылда жасалған мәмілелерді тексеруге, соның ішінде банктің акцияларын сату мәмілесіне де шектеу қоюға мүмкіндік береді.
Сот ісінде «Регион-Строй» өкілі ретінде конкурстық басқарушы әрекет етуде. Айта кетерлігі, бұл компанияның өзі де Ресейде банкрот деп танылған. Оның жалғыз иесі — Андрей Кузьмин. Осыған қарамастан, оның Jusan Bank алдындағы талаптары ресейлік сотта заңды деп танылып отыр.
ҚНРДА: реттеуші неге немқұрайлы қараған?
Жағдайдың ушығуына Қазақстанның Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігіне қатысты сауал көп. Агенттік Jusan Bank-тің 2024 жылғы есебін заңсыз деп танымады әрі акцияларды сатып алу мәмілесін тоқтатпады. Бұл өз кезегінде инвесторлар мен салымшыларға қатысты сын-қатерді күшейтті.
Сот агенттік пен аудиторлық компанияны жауапқа тартпақ. Kaspi.kz акционері Вячеслав Ким де сотқа қатысады.
«Регион-Строй» өкілі, бизнес-консультант Дінмұхамед Табылды бұл жағдайды банкке шабуыл емес, «заңдылық пен қаржылық ашықтықты қалпына келтіруге бағытталған әрекет» деп сипаттады. Талап қоюшы EY аудитіне түзетулер енгізуді талап етіп отыр
Құқықтық салдар: кім жауап береді?
«Регион-Строй» мәлімдемесіне сәйкес, Jusan Bank пен Ernst & Young әрекеттерінен мынадай қылмыстық белгілер көрінеді:
«Әдейі банкрот жасау»,
«Қаржылық құжаттарды қолдан жасау»,
«Алаяқтық»,
«Банкроттыққа байланысты заңсыз әрекеттер».
Егер бұл баптар бойынша қылмыстық іс қозғалып, жауапкер кінәсі дәлелденсе, бұл Jusan Bank-тің лицензиясын жоғалтуына, халықаралық аудит сапасына деген сенімнің күрт төмендеуіне әкелуі мүмкін.
Jusan Bank дауы — бір компанияның техникалық қателігі емес, қаржылық ашықтық, аудиттің шынайылығы және реттеу жүйесінің сенімділігіне қатысты дабыл. Арбитраждық алғашқы сот отырысы 6 тамызда өтеді.
фото: ЖИ-генератор
Редакция бұл ақпараттардың растығына немесе тараптардың кінәсіздігіне қатысты ешқандай құқықтық баға бермейді. Материал тек қоғамдық маңызы бар оқиғаны объективті шолу ретінде ұсынылады және қорытынды шешімді тек құзырлы органдар қабылдайды.
