Банк секторының табысы артып келеді
2024 жылдың бірінші қазан айындағы ақпаратқа назар аударсақ, Қазақстанның екінші деңгейлі банктері айтарлықтай қаржылық нәтижелер көрсетті. Ұлттық банктің мәліметі бойынша, банктердің таза табысы 1,85 трлн теңгеге жетіп, тамыз айымен салыстырғанда 203 млрд теңгеге өскен. Бұл соңғы 10 жылдағы ең үлкен табыс болып отыр. Бұл көрсеткіш банк секторындағы өсім мен депозиттердің артуына байланысты болып отыр.
Банктердің ішінде 9 айда ең көп таза пайда тапқан ТОП-5 банктің ішінде өсімнің басты бөлігін елдегі ірі банктер қамтамасыз етуде, олардың ішінде Halyk Bank (600 млрд), Kaspi Bank (379 млрд), Банк ЦентрКредит (139 млрд), Jusan Bank (120 млрд), және ForteBank (113 млрд) теңге табыспен алдыңғы қатарда. Бұл бес банк 1,35 трлн теңге пайда тапқан, бұл сектордың жалпы табысының басым үлесін құрайды.
Сонымен қатар, шағын банктер де табыстарын едәуір арттырған. Кейбір шағын банктер, мысалы, «Заман-Қазақстан» және «ВТБ Банк» өткен жылмен салыстырғанда табыстарын айтарлықтай өсірді, бұл олардың табыстылық көрсеткіштерінің жоғарылауына алып келді.
Халық депозитті қай банкке сеніп тапсыруда?
Қыркүйекте банктердегі депозит көлемі 0,9%-ға артып, 38,6 трлн теңгеге жетті, соның ішінде жеке тұлғалардың салымдары айтарлықтай үлеске ие болып, шамамен 22,3 трлн теңгеге жеткен, ал заңды тұлғалардың салымдары 16,3 трлн теңге шамасында. Теңгедегі депозиттердің жоғары пайыздық мөлшерлемелері және салымдарға кепілдік беру механизмдері депозиттік өсімді қолдауда маңызды рөл атқарды. Бұл көрсеткіш алдыңғы айлармен салыстырғанда айтарлықтай өсімді көрсетіп отыр.
Еліміздегі 5 ірі банктің жалпы ЕДБ секторындағы жеке тұлғалардың депозиті бойынша жиынтық салым үлесі 80,3% құрап отыр. Оның ішінде Halyk Bank, Kaspi Bank, Банк ЦентрКредит Отбасы және Еуразиялық банктер кіреді.
Заңды тұлғалардың салымдары 16,3 трлн теңгеге жетті
Елімізде жеке тұлғалардан қарағанда заңды тұлғаларға банк қызмет біркелкі дамыған деп айтуға болады. Қазақстанда заңды тұлғаларға арналған банктердің қызметтері кең ауқымды болып табылады, өйткені корпоративті клиенттерге арналған банктік өнімдер мен қызметтер ұлттық экономика үшін маңызды. Бұған қоса, әрбір банк түрлі қызметтерді ұсынып, кәсіпорындардың қажеттіліктеріне бейімделген пакеттер жасайды. Елімізде заңды тұлғаларға бейімделген ірі бес банк қатарына: Halyk Bank (құрылымдық несиелер, корпоративтік шоттар), Kaspi Bank (корпоративтік дебеттік карталар, бизнесті қолдау), ForteBank (несиелеу, инвестициялар мен жұмыс капиталы үшін арнайы шешімдер), Altyn Bank (құрылыс және өнеркәсіп секторы үшін қаржыландыру) және Банк ЦентрКредит (корпоративтік клиенттер үшін арнайы несие ұсыныстары).,
Несие беру қаншалықты артты?
Қараша айындағы Қазақстанның екінші деңгейлі банктерінің несиелік портфелі әлі де өсуде. 2024 жылдың қазан айында бұл көрсеткіш 33,5 трлн теңгеге жеткен, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 20%-дан астам өсім көрсетеді. Бұл өсім негізінен екі бағытта байқалады:
Жеке тұлғаларға арналған несиелер: Жеке тұлғаларға берілген несиелердің көлемі айтарлықтай өсті. Ипотекалық несиелердің үлесі жоғары болып, жылдық өсім 55%-ды құрады. Бұл өсімнің басты себебі — тұрғын үй нарығындағы сұраныстың артуы және несиелеу шарттарының жеңілдеуі, сондай-ақ қолайлы пайыздық мөлшерлемелердің болуы.
Кәсіпорындарға арналған несиелер: Шағын және орта бизнестің кредиттеу көлемі ұлғайып, экономиканың осы сегментіне деген қызығушылық артты. Бұл тенденцияны мемлекеттік қолдау шаралары, бизнестің тұрақты дамуы және қаржылық жағдайдың жақсаруы қуаттап отыр.
Сондай-ақ банктердің несиелік портфеліндегі мерзімі өткен қарыздардың көлемі айтарлықтай азайған. Бұл – банктердің несие беру саясатын қайта қарап, клиенттермен жұмысты жақсартуының нәтижесі. Бұл өзгерістер Қазақстан экономикасындағы тұрақтылық пен банктік жүйенің сенімділігінің артқанын көрсетеді.
Нұрсұлтан Ерболатұлы
Cурет: inbusiness.kz