Ақтөбе тұрғыны ішкі ағзасын 9 млн теңгеге сатпақ болды. Ақтөбе облысы прокуратурасы әлеуметтік желіге мониторинг жүргізу барысында «E» есімді азаматтың өзінің ішкі ағзасын сатуға мәміле жасағанын анықтаған.
«Ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес басқармасының қызметкерлері жедел-іздестіру жүргізіп, өзінің ішкі ағзасын 9 млн теңгеге заңсыз мәміле жасау арқылы сатпақшы болған азаматты ұстады. Аталған факті бойынша Қылмыстық кодекстің 116-бабының 1-бөлігімен сотқа дейінгі тексеру басталып, тергеу амалдары жүргізіліп жатыр», – деп мәлімдеді Ақтөбе облысының прокуратурасынан.
Айтып өтелік, жыл басынан бері адам ағзасын сатуға қатысты 15 қылмыс тіркелген. Оның ішінде алты дерек бойынша қылмыс жасағандар жауапқа тартылған. Ал қалған тоғыз қылмыс бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізіліп жатыр.
ІІМ-нің ресми дерегінше, 2020-2022 жылдары елімізде адам ағзасын сату фактісі тіркелмеген. Ал былтыр дәл осы қылмыс бойынша бес іс қаралған.
Әлемде ағза сатуға салынған тыйым
Ағза сатуға бүкіл әлемде тыйым салынған.
Factcheck.kz мәліметінше, ДДСҰ-ның адам клеткаларын, тіндері мен ағзаларын трансплантаттау принциптерінде:
«Тірі донордың клетка, тін және ағза беруі тек тегін жүзеге асырылады, ешқандай ақшалай төлем немесе басқа да ақшалай өтемақыны қарастырмайды. Клетка, тін немесе ағзаны трансплантаттау үшін сатуға немесе сатуды ұсынуға, тірі донордың немесе өлген адамның жақын танысының сатуына тыйым салу керек», делінген.
Бүйрек донорлығы үшін қаржылай өтемақы беретін және туыстық емес донорлықты қолдайтын жалғыз ел – Иран. Ресми төлем коммерциялық келісім емес, өтемақы екенін де атап өту керек. Биліктен болатын «альтруизм сыйынан» бөлек, донор мен реципиент қосымша өтемақы туралы да келісе алады.
Қазақстанда тек қан донорлығы үшін ғана өтемақы қарастырылған. Олар тегін тамақ немесе ақшалай эквивалент ала алады.
Елде ағза донорына қанша адам кезекте тұр?
Елімізде төрт мыңнан астам адам ағза донорына кезекте тұр. Орган ауыстыруға мұқтаждар саны жыл санап артып келеді. Дертіне шипа іздеп, өмір үшін арпалысқа түсетіндердің басым бөлігіне бүйрек пен бауыр қажет екен.
Ресми мәліметтерге сүйенсек, ел бойынша 4 102 науқас күту парағында тұр. Бүйректі – 3 600, бауырды – 170, жүректі – 135 адам күтіп отыр. Оның ішінде 102 сәби бар. Жыл сайын 300 адамдай қосылады. Қазақстан бойынша транспалантация жасайтын жеті орталық бар. Биыл 19 науқасқа трансплантация жасалған.
Алты мың қазақстандық мәйіт доноры болуға дайын
Қаза тапқаннан кейін ағзасын донорлыққа беруге 40 мың қазақстандық ниет білдірген. Оның ішінде алты мың адам нақты рұқсатын берген.
Елімізде донор тапшылығының мәселе екені белгілі. Мәйіттік донордың жетіспеушілігі бар. Мамандардың сөзінше, Еуропа мемлекеттерінде 95 пайыз мәйіттік трансплантация жасалады. Ал біздің елде керісінше. Бізде 99-98 пайыз туыстық трансплантация жасалады.
Қайтыс болған бір адамның ағзасы жеті жанның өмірін құтқаруы мүмкін. Елде 18-ге толған, дені сау, кез-келген азамат донор бола алады. Ол үшін еgov порталы арқылы электронды түрде немесе емханаға барып келісімін береді немесе бас тартады.
Сурет: freepik.com
