Қазақстанда қант зауытын салу бойынша инвестициялық ұсыныс таныстырылды. Жобаны «К-Агро Холдинг» және «Бәйтерек» холдингі жүзеге асыруды жоспарлап отыр. Болашақ зауыттың орны Жамбыл облысында деп белгіленген.
Жобаға сәйкес, зауыттың өңдеу қуаты тәулігіне 8-10 мың тоннаны құрайды. Бұл жылына 1 млн тонна қант қызылшасын өңдеуге және 130 мың тоннаға жуық қант өндіруге мүмкіндік бермек.
«Қазір өңдеу қуатын арттыру үшін жұмыс істеп тұрған қант зауыттарына жаңғырту жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыс жаңа зауыттың құрылысымен бірге Қазақстанда қант бойынша импортқа тәуелділікті кезең-кезеңімен төмендетуге және қант қызылшасынан тереңдете қайта өңделген өнімдерді шығаруға мүмкіндік береді», – делінген Үкіметтің хабарламасында.
Жалпы елде қант қызылшасын өңдеу бойынша жалпы тәуліктік қуаты 8,7 мың тонна және 2,4 мың тонна қамыс құрағын өңдейтін төрт қант зауыты жұмыс істейді.
2023 жылы республикада қантты ішкі тұтыну көлемі 507 мың тоннаны құрады. Ел қажеттілігінің негізгі көлемі ЕАЭО елдерінен дайын қантты импорттау және қамыс құрағын өңдеу есебінен қамтамасыз етіліп отыр.
Жазда Еnergyprom қант бағасының үш ай қатарынан көтеріліп, өндіріс көлемі соңғы жылдардағы ең төменгі көрсеткішті көрсетіп тұрғанын жазды.
Құрақ немесе қызылша қантын, шикі немесе тазартылған қантты өндіру көлемі осы жылғы қаңтар-мамырда небәрі 39,6 мың тонна болды. Бұл – соңғы төрт жылдағы осы кезеңдегі ең төменгі көрсеткіш.
Ал қант экспорты мен реэкспорты бір жылда 700 келіден биылғы жылдың төрт айында 50,4 мың тоннаға дейін өсті. Бірақ ішкі нарықтағы сатылым бір жыл ішінде 2,3 есеге азайып, небәрі 93 мың тонна болды.
Соңғы уақытта отандық қант өндірісі төмендеп келетіні жиі айтылады. 2023 жылы – республикада 201 мың тонна қант өндірілді, 2022 жылы – 299 мың тонна болған.
Қазақстандықтар тұтынатын қанттың 13 пайызы ғана отандық өндірістен шыққан. Ал Ресейден келетін импорт үш есеге артқан.
Еске салсақ, 2022 жылы «қант дағдарысы» болды. Оның негізгі себебі – біздің елімізге қант пен оның өндірісіне керек шикізатты негізгі жеткізуші Ресейде қант экспортына салынған тыйым болды.
Бұл ретте бейінді министрліктер дағдарысты жеңе алмады. Сауда және интеграция министрлігінің де, ауыл шаруашылығы министрлігінің де қант тапшылығына қатысты мәлімдемелерінің сәйкес келмеуі елде одан әрі дүрбелең тудырды. Сондай-ақ қанттың одан әрі қымбаттауына ықпал етті.
Сурет: freepik.com
