Қазақстан 2024 жылы 8,1 млн тонна астықты экспортқа шығарды. Ауыл шаруашылығы министрілігің хабарлауынша, ең ірі тұтынушылар тізімін Өзбекстан бастап тұр.
Өзбекстанға 3,3 млн тонна, Қытайға 1,7 млн тонна, ал Тәжікстанға 1,2 млн тонна астық жеткізілген. Бұл көрсеткеткіш 2023 жылмен салыстырғанда 20% артық. Қырғызстанға жіберілген астық көлемі де 2023 жылмен салыстырғанда 1,9 есе (140 мың тонна) артқан.
2024 жылдың соңғы төрт айында қыркүйек-желтоқсан айлары аралығында Қазақстан 5 млн тонна астық тасымалдап, экспорт көлемі 3,9 млн тоннаға жетті. Бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 57% — ға көп. Өзбекстанға 1,5 млн тонна астық (45% өсу), Тәжікстанға 633 мың тонна (57% өсу), Ауғанстанға 190 мың тонна (51% өсу) жөнелтілген.
Сондай-ақ Иран мен Әзербайжанға астық жеткізу өткен жылы қайта басталды. Министрліктің мәліметінше, Иранға астық жеткізу көлемі екі есеге артып, 526 мың тонна, Әзербайжанға 211 мың тонна астық экспортталды.
Алайда 2023 жылы Қазақстанның астық одағының сауда комитетінің басшысы Александр Маловтың айтуынша, Ресейлік астық Иран нарығына еніп, Қазақстанның астық жеткізілімдерін ығыстырған. Мысалы, Ресейлік арпа Иранға тоннасына 55 мың теңге бағамен жеткізілуде, бұл Қазақстанның ішкі нарығындағы бағадан әлдеқайда төмен.
Иран мен Әзербайжанға астық жеткізу 2020 жылы екі елдің ішкі саясаты мен сауда шектеулері және логистика мен тасымалдау мәселелері себебінен тоқтаған болатын.
Былтыр астықтың ішкі нарықта өтпеуі және оның қоймаларда қалу мәселесі туындады. Бұл жағдайды шешу үшін Үкімет шаруалардан астық сатып алуға 10 миллиард теңге бөлуді жоспарлағанын хабарлаған еді. Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаровтың айтуынша, Үкімет резервінен бөлінген қаражат есебінен 155 мың тоннаға дейін астық сатып алу қарастырылған.
Қазақстан жыл сайын 7-9 млн тонна бидай экспорттайды, оның негізгі бағыты Орта Азия елдері (Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан). Сондай-ақ, Еуропа елдері, Иран, Әзербайжан және Қытай сияқты нарықтарға да астық экспортталады.
Сурет: Pexels.com
